An Triail - Anáilís ar na Carachtair

An Triail - Nótaí Dul Siar - Carachtair sa Dráma

Máire Ní Chathasaigh

• óg, goilliúnach, chuaigh sí i gcoinne nósanna traidisúnta na 1960idí - caidreamh le fear pósta
• faoi smacht a máthar - damhsa
• faoi chrann smola ag Pádraig, chreid sí gach rud a dúirt sé
• neamhurchóideach - an lámh ina uachtar ag Pádraig - ordaíonn sé í gan sceitheadh
• béasach, umhal - dílis do Phádraig, macánta
• géilleann sí do Phádraig
• déantar dúshaothrú tríd an dráma - Pádraig, Bean Uí Chinsealaigh, ..
• imeallaithe tríd an drama
• saol fothainiúil - smacht diain sa bhaile uirthi
• in umar na haimléise - dea-oibrí
• caillte amach is amach
• íobartach de ghliceas Phádraig agus don sochaí
• easpa trua agus tuisceana ag an máthair
• tréigthe
• láidir agus diongbháilte - an leanbh a choimeád - altramas, ginmhilleadh
• thug sí an rún isteach san uaigh léi

Pádraig MacCárthaigh

• plámásaí, rógaire - bean chéile aige - ní raibh ach caidreamh collaí le Máire  ag teastáil uaidh
• easpa measa do mhná, éagóir á dhéanamh aige ar Mháire
• bréagadóir lofa, pósadh bréige - geallúint shollúnta -  “beannaithe”
• bua na cainte aige, Máire faoi dhraíocht
• easpa dílseachta - níor thacaigh sé le Máire in am a gátar
• glic, slim, sleamhain - rún, máistir scoile ab ea é
• buachaill báire - thuig sé go raibh cumhacht sa chaidreamh aige, ábalta í a mhealladh
• shantaigh sé a leas féin - gafa leis féin - easpa spéise i Pádraigín
• fealltach - rinne sé dúshaothrú ar Mháire ón oíche ar bhuail sé léi
• gan scrúpall coinsiasa
• imirt magúil - ag cleasaíocht le Máire
• dímheasúil , déisteanach - chas sé a dhroim ar Mháire nuair a fuair sé amach faoin leanbh
• níor ghlac sé freagracht as a chuid iompair
• dhá thaobh diúltacht ag baint leis
• chuir an dubh ar an ngeal uirthi
• suarachán - chas sé a dhroim ag an uaigh sa radharc deireanach
• glaonn sé “striapach” ar Mháire ag an teach an mhí-chlú (na mban)

Máthair Mháire:

• seanfhaiseanta, coimeádach, nósanna traidisiúnta - An Choróin Mhuire
• béalchráifeach, easpa Críostaíochta ag baint léi
• sásta an leanbh a mharú - deoch nimhniúil
• baintreach - leagann sí beim na íobairtí a dhéanann sí don chlann
• uaillmhianach - Máire sna mná rialta, Seán mar shagart, Liam i mbun na feirme - tógtha léi féin, tiarnúil, dian, smacht láidir aici, i gceannas ar imeachtaí an tí
• neamhthuisceanach - díbríonn sí Máire
• údarásach, saol fothainiúil i bhfeidhm sa bhaile
• mursaire - ar an eolas faoi gach rud sa teach
• “níl aon réasún ag Mam”  - Liam
• fonn éalú ón milleán sa chúirt - fímíneacht, fímíneach amach is amach
• níos buartha faoi thuarimí na gcomharsan ná faoi Mháire
• gafa le rialacha, stádas
• scar sí í féin óna hiníon
• maslach - “striapach” 
• bata agus bóthar do Mháire - ruaig

Bean Uí Chinsealaigh 

• rinne sí dúshaothrú ar Mháire - lóistín ach pá íseal - “ceithre phunt” ach thug sí “dhá phunt deich scillinge di” - post ag teastáil go géar ó Mháire
• glic - “cúntóir tís” - sárobair déanta ag Máire ach chuaigh sí taobh thiar dá droim, glaoch ar an oibrí sóisialta
• d’ofráil sí an post ar ais do Mháire gan an leanbh - coinníollacha
• d’aithin sí go raibh Máire ag sreachailt - fímíneach
• chuir sí an dallamhullóg - thuig sí cad a tharlódh don leanbh sa Teach Tearmainn
• bean uasal, ardnósach, Baile Átha Cliath
• bréag-ghalántacht - féachann sí aníos ar Mháire
• gníomh míthrócaireach ab ea é ligint do Mháire dul chuig an Teach Tearmann - “tharraingeodh sí an náire orainn” - buartha faoi thuairimí na gcomharsan
• fimíneach, mealltach, féindírithe, mímhacánta, easpa trócaire, gránna, fuarchúiseach, meán-aicmeach

Oibrí Sóisialta - Áine Uí Bhreasail

• dhá thaobh léi - pearsantacht poiblí (cineálta, ag obair ar mhaithe le Maire) ach sa Teach Tearmann, brú á chur aici ar Mháire, frustrachas uirthi,  easpa measa ag na mná sa Teach Tearmainn uirthi
• Áine an Bhéil Bhinn 
• míthuisceanach, easpa trua do chás Mháire - leanbh a chur ar altramas
• dúirt sí go raibh Máire “stuacach” “ceanndána” - níor léirigh sí tuiscint di
• coimeádach - ag cloí le rialacha an phoist- dubh agus bán
• cairdiúlacht bhréige - fímíneacht - athraíonn a hiompar/pearsantacht nuair a diúltaíonn Máire a hiarratais
• béim ar dheiseanna an Tí Tearmainn - lóistín, bia, aire dochtúra srl…
• ag súil go mbeadh sí cabhrach ach a mhalairt ar fad a bhí i gceist
• míthrocaireach
• cúngaigeanta 
• bean fuar mídhaonna - an brú a chuir sí ar Mháire fáil réidh leis an leanbh
• fímíneach - easpa trua do chás na gcailíní & do Mháire

Mailí

• cineálta agus cabhrach do Mháire - d’ofráil sí lóistín do Mháire
• léiríonn sí suailcí an duine  - dea-thréithe pearsanta an duine - thug sí tacaíocht do Mháire sa TT 
• ní dhearna sí dúshaothrú ar Mháire
• imeallaithe cosúil le Máire
• ar an láthair nuair a thit an teach aníos ar Mháire - comhthárlú
• trua aici do chás Mháire
• cabhair phraiticiúil i bhfoirm lóistín agus poist
• tuisceanach ar phearsantacht Mháire - ciúin, dílis, macánta ab ea Máire - thuig sí an chúis go raibh Máire ag coimeád Pádraig faoi rún
• “stiúsaithe” - thug sí íde na muc is na madraí do na mná nár thug na mná ar thaobh na sráide nuair a thit teach Mháire síos
• éalú do Mháire óna carachtair eile fímíneacha sa dráma
• “oinsín tuaithe” - thuig sí easpa taithí / soineantacht Mháire - mhínigh sí di cad a bhí i gceist le haltramas
• codarsnacht ghéar idir Mhailí agus Máire i dtaobh na bpáistí
• croí san áit cheart
• “Is aingeal tú a Mhailí” - Máire - buíoch do Mhailí as a cairdeas agus a comhluadar
• Tháinig sí ar an láthair “fuar marbh”
• Thug sí muinín, faoiseamh do Mháire - ní ghlacann sí lena féintrua “ Chroith suas tú féin”

Liam

• an deartháir is sine
• saol fothainiúil - an saol leagtha amach dó ag an máthair - i mbun na feirme
• is cuma sa tsioc leis faoina dheirfiúir nuair a fhaigheann sí torrach 
• tacaíonn Liam le tuairimí a mháthar - náire i measc na gcomharsan
• “tá an oíche loite agat orm”
• ag bualadh le Beití de Búrca i ngan fhios dá mháthair 
• níor sheas sé suas do Mháire ar chor ar bith - luaigh sé gur loit Mháire íomha na clainne
• chuir sé an locht ar Mháire as an gcleamhnas idir é féin agus Beití de Búrca a scrios - milleán ar Mháire “an poiblíocht….”
• ba eisean a bhí in éineacht le Máire ag an damhsa -  mífhreagrach - éalú óna freagrachtaí - “ní mise a coimeádaí”

Seán

• ábhar sagairt - ar intinn aige dul leis an sagartóireacht - saol pleanáilte ag a mháthair dó
• “loit sí an saol orainn” - uaigh - milleán ar Mháire
• gafa lena íomha féin agus íomha na clainne i measc na gcomharsan
• níor sheas sé suas do Mháire sa chúirt
• ní raibh an rogha aige ach an sagartóireacht a fhágáil - milleán ar Mháire as an donas ina saol féin - “tharraingeodh sí náire orainn”
• easpa carthanachta, níor léirigh sé aon trua do Mháire as an “gcoir”
• easpa tuisceana - níor thacaigh sé léi
• “Tá Mam ródhian uirthi”
• easpa trócaire, Críostaíochta
• sceith Seán ar Mháire - ag iompar clainne - nach bhfuil sí ag glacadh leis an gComaoineach Naofa
• Cabhraíonn sé le Liam éalú i rith na hoíche chun bualadh le Beití de Búrca - a mhalairt a bhí i gceist le Máire
• Fímíneach sa scéal - hypocrite 
• Fímíneacht - hypocrisy 
• Fimínigh - hypocrites

Seáinín an Mhótair

• cabhraíonn sé le Máire in am a gátair
• buailimid leis sa TT ar dtús báire - tuigeann sé go bhfuil Máire difriúil/éagsúil óna mná eile “nóinín i measc na neantóg”
• codarsnacht géar idir é féin agus Pádraig & na fir eile sa dráma - thug sé comhairle fanacht amach óna mná eile Mailí Dailí Nábla
• deisbhéalach 
• “fear Críostaí” - “ní haon áit d’fhear Críostaí é seo” - éalú ón TT
• chabhraigh sé le Máire nuair a thit an díon isteach, léiríonn sé carthanacht di
• “tabharfaidh mé tú aon áit is mian leat”  - comhtharlú
• fear meánaosta - trua do Mháire
• lochtaíonn sé an saol mórthimpeall, an fímíneacht a bhain leis ag an reilig “ an té a bhriseann na rialacha…”

Téamaí:

• Fimíneacht
• Saol in Éirinn le linn na 1960idí
• Tionchar na hEaglaise ar an sochaí sna 1960idí
• Tragóid
• Cás máithreacha aonair / máthair aonair ag iompar clainne
• Imeallú
• Dúshaothrú