An Blag Gaeilge - Gaelcholáiste Luimnigh

Is annamh a chloistear scéal faoin mbochtaineacht in Éirinn sa lá atá inniu ann. Ní chiallaíonn sé sin nach dtarlaíonn an fhadhb seo lá i ndiaidh lae, áfach. Níos minice ná a mhalairt, bíonn ar dhaoine Éireannacha a dtithe a fhágáil agus an oíche a chaitheamh ar na sráideanna. Is léir don dall gur fadhb mhór í an easpa dídine sa tír seo. Ní dóigh liom go bhfuil réiteach simplí ann. Is ag dul in olcas atá an fhadhb seo agus caithfimid cabhrú le daoine gan dídean in am an ghátair. Cuirtear ceisteanna go forleathan faoina cúiseanna taobh thiar d’easpa dídine in Éirinn. Tarlaíonn an bhochtaineacht mar thoradh ar mheascán de cúiseanna: cliseadh teaghlaigh, géarchéimeanna airgeadais, fadhbanna alcóil nó drugaí agus scaoileadh ó fhorais. I mí Eanáir 2017, bhí níos mó ná 2100 teaghlach gan dídean agus ag lorg tacaíochta ón íocaíocht Cúnaimh Tithíochta. Nochtann na firicí seo go bhfuil costas ró-ard á ghearradh i gcomhair tithíocht in Éirinn. Cuireann sé uafás orm a chloisteáil faoi thea...

An Bhochtaineacht in Éirinn  Le Jodie Devaney, Bliain 6 Ceann d’fhadhbanna casta na linne seo is ea an scéal faoin mbochtaineacht in Éirinn. In ainneoin an chúlú eacnamaíochta a bhí sa tír seo, tá Éire fós i measc na dtíortha is saibhre ar domhan. Is minic é maíte ag na húdaráis agus na polaiteoirí go bhfuilimid go hiontach maidir le hinfheisteoirí dhíreach eachtrach a mhealladh. I dtír den chineál sin cén fáth a bhfuil fadhb bochtaineachta fós againn? Cén fáth a bhfuil fós líon mór daoine gan dídean? Cén fáth go bhfuil carthanachtaí cosúil le Cumann Naomh Uinseann de Phól luite amach orthu féin agus ag streachailt chun cabhair a thabhairt dóibh siúd i ngalar na gcás? Ní gá dúinn ach éisteacht le ceannlínte na nuachta lá ar bith agus cloisfimid tagairt éigin don cheist seo. Tá fhios ag madraí an bhaile gurb í an chúis is mó leis an ngéarchéim tithíochta nach bhfuil an soláthar in ann freastal ar an éileamh. Is léir ó seo nach bhfuil forbróirí, úinéirí talún nó tógál...

Ní túisce a chonaic mé teideal na haiste seo ná a rug mé ar mo pheann chun mo chuid tuairimí a bhreacadh síos. Is fadhb ollmhór é an bhochtanas atá go mór  i mbéal an phobail . Cuireann sé déistin orm a adhmháil go raibh thart ar chúig mhíle duine fasta i gcóiríocht éigeandála  arna maoiniú  ag an Stát i mí na Nollag 2017.          Is cuis imní é an easpa dídine in Éirinn  sa lá atá inniu ann. Is fadhb í atá ag crá is ag creimeadh na tíre seo agus níl faic ná fríde á dheanamh chun í a leigheas. Feictear daoine gan dídean ar shráideanna na  gcathracha agus na mbailte móra. Tá na daoine seo fágtha ar an trá fholamh, iad tréigthe ag an sochaí. Conas go bhfuil sé cothrom go bhfuil éagóir á dhéanamh ar na daoine seo. Níl rian den dhínit fágtha acu. Téann fréamhacha na faidhbe seo chomh fada siar go Ré an Tíogair  Cheiltigh. Bhí airgead ar fáil go héasca óna bainc náisiúnta toisc go raibh borradh eacnamaíochta againn sa...

Fadhbanna Daoine Óga  (comhscríofa ag Bliain 5 Rang Prionnsias) Ábhar conspóideach is ea an scéal seo faoi fhadhbanna daoine óga sa lá atá inniu ann. Tá an cheist seo pléite agus athphléite ag polaiteoirí, ag iriseoirí agus ag saineolaithe agus ag an bpobal i gcoitinne. Ní mór dúinn na fadhbanna a iniúchadh chun teacht ar réiteach éigin ar an scéal. Deir mo sheanmháthair liom i gcónaí “nach lia duine ná tuairim”. Tá fírinne ag baint leis an seanfhocal seo, dar liom. Níl dabht ar bith ach go bhfuil réimse leathan de dhúshláin agus de chrá pearsanta ag baint le saol déagóirí sa lá atá inniu ann: fadhb na ndrugaí, fadhb an óil, piarbhrú, bulaíocht, cúrsaí scoile, fadhbanna teaghlaigh agus fadhbanna sláinte.   Ar an gcéad dul síos, ní féidir a shéanadh ach is ar éigean a théann lá thart nach mbíonn tagairt éigin d’fhadhb na ndrugaí i measc daoine óga sa lá atá inniu ann. Caithfear a admháil gur scéal náireach é seo. Nach suntasach an rud é go bhfuil cúrsaí amhlaid...

Mórcheisteanna i gCúrsaí Spóirt i  Saol an Lae Inniu   (comhscríofa ag Rang Phádraig, Bliain 6) Ábhar spéisiúil is ea an cheist seo faoi chúrsaí spóirt agus mórcheisteanna i gcúrsaí spóirt a bhfuil suim mhór ag muintir an domhain ann le tamall de bhlianta anuas. Tá fadhbanna an spóirt pléite agus athphléite ag polaiteoirí, iriseoirí agus ag saineolaithe agus ag an bpobal i gcoitinne. Ní dóigh liom go bhfuil aon réiteach simplí ar na ceisteanna casta seo. Ba mhaith an rud é gach gné den scéal seo ar fad a scrúdú: fadhb na ndrugaí, drochiompar, ciníochas, airgead agus saint, easpa rannpháirteachais i gcúrsaí spóirt, easpa seirbhísí agus go leor eile.  Ar an gcéad dul síos, is minic a bhíonn tuairisc faoi chonspóid agus tionchar na ndrugaí i gcúrsaí spóirt ar na meáin cumarsáide. Níl aon dabht ach gur scéal suimiúil, spéisiúil agus scannalach é seo. Athrú mór chun donais is ea fadhb na ndrugaí agus tá an locht ar fad ar mhionlach daoine náireacha agus mímhacánta...

“Is í an chodarsnacht a léirítear idir saoirse agus daoirse an ghné is suimiúla den dán Géibheann”. É sin a phlé. Aontaím go láidir leis an ráiteas thuas. Is iad príomhthéamaí an dáin “Géibheann” le Caitlín Maude ná saoirse agus daoirse. Le linn an dáin spéisiúil fáthchiallach seo tugann an file léargas pearsanta dúinn ar athrú ollmhór ina saol. Baineann Maude úsáid éifeachtach as íomhá de leon mar mheafar dá saol féin - leon a bogadh ón bhforaois chuig saol teoranta i ngáirdín na n-ainmhithe.  Ar an gcéad dul síos, dathaíonn an file pictiúr cuimsitheach cruinn dúinn de shaol an leoin san fhiántas ag tús an dáin. Bhí saoirse agus neamhspleáchas iomlán ag an leon ann. Leon láidir tábhachtach ab ea é. Bhí cumhacht in ghlór. Bhí “cliú agus cáil” air mar rí na foraoise. Bhí áilleacht agus údarás ag baint leis. Bhí sé i gceannas sa timpellacht fiáin agus nádúrtha sin - “na teochrasa”. Bhraith an leon láidir, fíochmhar agus bródúil de bharr an saoirse a bhí aige. I líne a...

“Tá codarsacht idir dhá thuiscint dhifriúla ar an bpósadh sa dán Colscaradh”. Pléigh.   Aontaím go huile is go hiomlán go bhfuil codarsnacht láidir idir dhá thuiscint dhifriúla ar an bpósadh sa dán ‘Colscaradh’ le Pádraig MacSuibhne. Sa dán sothuigthe seo, léiríonn an file na fadhbanna idir fear agus bean pósta agus déanann sé cur síos cur síos ar an gcinneadh a rinne siad chun scarúint óna chéile. Theip ar an ngrá idir an mbeirt acu de bharr an teannas a d’fhás eatarthu. Bhí mianta difriúla na beirte éagsúil óna chéile - mianta traidisiúnta ag an bhfear céile agus mianta nua-aimseartha ag an mbean chéile. I véarsa a haon den dán, cruthaíonn an file pictiúr soiléir dúinn de riachtanais an fhir ina shaol pósta. Is léir go raibh tuiscint seanfhaiseanta ag an bhfear ar an bpósadh. Theastaigh bean uaidh a d’fhanfadh sa bhaile ag tabhairt aire dona pháistí ina cheantar dúchais. Bhí grá agus saol compórdach ag teastáil uaidh “ar leac a thine”. Bhí saol teolaí síochánta uai...

   Chuile uair a chasaim cnapáin na teilifíse ar siúl cloistear scéal éigin faoi fhadhbanna an córas oideachais sa tír seo. A luaithe agus a chonaic mé teidéal na haiste seo i dtosach chuir sé ag smaoineamh mé. Níl aon amhras ach gur córas mí-oiriúnach agus as dáta é. Níos minice ná a mhalairt bíonn scoláirí, múinteoirí agus tuismitheoirí ag cur is ag cúiteamh faoin ábhar seo. I mo thuairim phearsanta, is córas easnamhach é córas oideachas na hÉireann agus tá feabhas, athrú agus forbairt air ag teastáil láithreach bonn.            Ar an gcéad dul síos, níl dabht ar bith i m’aigne ach go bhfuil leasú ag teastáil ar na hábhair sa chóras oideachas. Tá béim i bhfad níos mó á gcur ar ábhair acadúla ar nós an Bhéarla agus an Ghaeilge seachas ar ábhair phraicticúla cosúil leis an gcorpoideachas. Níl aon amhras ann go maraíonn sé seo cruthaitheacht agus indibhidiúlacht an dalta lá i ndiaidh lae. I láthair na huaire cuirtear strus agus brú ollmhór ar dh...

I s ceist achrannach í an choiriúlacht atá i mbéal an phobail le fada an lá. Is léir do gach mac máthair go bhfuil an fhadhb seo ag déanamh scime dúinn le tamaill anuas. Tá sé imithe ó smacht! Níl teorainn leis na scéalta atá le cloisteáil ar an nuacht ó thaobh coireanna tromchúiseacha ar nós dúnmharú nó éigniú, agus freisin, ó thaobh na mionchoiriúlachta ar nós gadaíochta. Is fáinne fí í an choiriúlacht agus níl aon dul as. Beidh mé ag déanamh plé ar réimse leathan coiriúlachta, idir fheileonacht agus ollghníomhartha. Ar dtús báire, nochtóidh mé mo chuid tuairimí ar choiriúlacht eagraithe.          Is éard atá i gceist le coiriúlacht eagraithe ná grúpaí áitiúla náisiúnta nó idirnáisiúnta a ghlacann páirt i bhfiontar cóiriúil i gcomhair brábúis. D’fhéadfadh cúrsaí polaitíochta nó airgeadais amháin a bheith mar chúis leis an gcoiriúlacht seo. Tá an-chuid saghsanna grúpaí coiriúlachta eagraithe ar nós an Mafia, gnóthaí éillithe nó dronga coi...